Yüksek Çözünürlüklü Hava Fotoğrafları ile Kentsel-Kırsal Gelişimin İzlenmesi

PROJENİN ADI: Yüksek Çözünürlüklü Hava Fotoğrafları ile Kentsel-Kırsal Gelişimin İzlenmesi

PROJENİN AMACI: Çanakkale ili, stratejik konumu ve yapılması planlanan geniş kapsamlı projeler nedeniyle Güney Marmara Bölgesi’nde yoğun göç alması beklenen bölgelerden biridir. Son yıllardaki büyük yatırımların etkisiyle bölgedeki yerleşim alanlarının nüfuslarında önemli bir artış gözlenmiştir. Bu süreçte söz konusu bölgede özellikle tarım alanlarının ve kıyı yerleşimlerinin taşınmaz satın alma yoluyla el değiştirdiği belirlenmiştir. Ulaşım, turizm projeleri ile gerek nüfus artışının gerekse arazi kullanım sınıflarındaki değişimlerin daha da hız kazanması beklenmektedir. Dolayısıyla, son yıllarda arazi kullanım sınıflarında meydana gelen değişimler belirlenerek geleceğe yönelik değişim simülasyonlarının yapılması bölgenin gelecekteki yerleşim ve tarımsal üretim alanları arasındaki ilişkinin ortaya konması ve ihtiyaçlarının belirlenmesi açısından önem kazanmıştır. 

Dolayısıyla, söz konusu proje, yüksek çözünürlüklü renkli ve kızıl ötesi hava fotoğrafları kullanılarak, Çanakkale merkez ve yakın çevre köylerini içine alan bir bölgede son yıllar içerisindeki arazi ve alan kullanım sınıflarında meydana gelen değişimlerin ortaya konulmasını ve geleceğe yönelik değişimlerin modellenmesini amaçlamaktadır.

PROJENİN ÖNEMİ: Çanakkale Boğazı Karadeniz ve havzasındaki yaşam alanlarını Akdeniz havzasındaki yaşam alanlarına bağlayan deniz yolu olması açısından dünyadaki en önemli ticaret geçiş noktalarından biridir. Mevcut jeopolitik durumu ve gelecekteki tarımsal aktiviteler göz önüne alındığında, Çanakkale ve çevresi, stratejik konumu ile Güney Marmara Bölgesi’nde yoğun göç alması beklenen bölgelerden bir tanesidir.  Dolayısıyla Biga yarımadasındaki en önemli kentsel merkez olan Çanakkale il merkezi ve yakın çevresinde arazi kullanım sınıflarında ve bitki örtüsünde önemli değişimlerin olması beklenmektedir. Son yıllarda mevcut durumun ve trendin ortaya konması, geleceğe yönelik simülasyon çalışmalarının yapılabilmesi bölgenin ihtiyaçlarının belirlenmesi açısından önem kazanmıştır.

Çanakkale Boğazı ve çevresinde yapılan mevcut ön araştırmalar tarafımızdan Landsat uydu görüntüleri kullanılarak çalışılmış ve 1984-2014 yılları arasında önemli değişimlerin olduğu tespit edilmiştir (İnalpulat ve Genç, 2016; Genç ve diğ. 2013). Fakat alandaki değişimin planlama açısından karar vericilere yardımcı olması için büyük ölçekli bir çalışma gereklidir. Yapılan test analizlerinde pankromatik bantta 2.45 m, renkli bantlar için ise 4.90 m geometrik çözünürlüğe ulaşan Göktürk – 2 uydusu (Atak ve diğ. 2015), proje önerisi kapsamında planlanan geometrik çözünürlüğe ve spektral analizlere uygun bir veri kaynağıdır. Aynı zamanda, proje kapsamında kullanılması planlanan ve daha önce proje ekibi tarafından temin edilen 2007 yılına ait Çanakkale bölgesi (Gelibolu ve Biga yarımadası dahil) için alınan Formosat-2 uydu görüntüleri Göktürk-2 uydusuna yakın geometrik ve spektral özellikler taşımaktadır. Bu sebeple çok sayıda bilimsel arazi kullanımı değişimi çalışmasında kullanılan Formosat-2 uydusu görüntüleri (Chen ve diğ. 2009; Chang ve diğ. 2013; Tian ve diğ. 2015), 2007-2017 yılı arasındaki alan kullanımı değişimini belirlemede uyumlu bir karşılaştırma olanağı sağlayabilecektir.

Proje kapsamında arazi kullanımı değişiminin yoğun olarak gerçekleştiği ve gerçekleşmesi beklenen bölgelerde daha yüksek geometrik doğruluklar ile değerlendirme yapmak için HGK arşivinde bulunan 2013 ve 2015 yılına ait yüksek çözünürlüklü güncel hava fotoğraflarının kullanılması planlanmaktadır. Yüksek çözünürlüklü hava görüntüleri birçok bilimsel çalışmada arazi değişiminin incelenmesinde kullanılmıştır. Van depremi sonrası gerçekleşen yıkımda afet yönetimi çalışmalarına katkıda bulunmak amacıyla 45cm ve 30cm çözünürlüklü hava görüntüleri kullanılmıştır (Kayi ve diğ. 2014). Su taşkınlarının tahmin edilmesinde uydu görüntüleri ile birlikte değerlendirilmiştir (Akıncı ve Erdoğan, 2014). Yapılan karşılaştırmalı çalışmalar, hava görüntülerinin halen uydu teknolojilerine önemli bir alternatif olduğunu göstermektedir (Yılmaz ve diğ. 2016). Hava görüntülerinde yaklaşık olarak iki kat yüksek doğruluğa ulaştığı görülmüştür. Bu projede hava fotoğraflarından oluşturulacak sayısal yükseklik modelleri kullanılarak detaylı arazi kullanım ve bitki örtüsü değişimleri analizleri yapılacaktır.

Projenin; Çanakkale ve yakın çevresinde gerek şehirleşme gerekse doğal ve ekonomik kaynakların verimli olarak kullanılması, planlanması ve yönetimini sağlayacak politikaların belirlenmesine katkı sağlaması hedeflenmektedir. Proje kapsamında; kentsel ve kırsal yapılaşma alanları, toprak ve su kaynakları, işlenen toprakların dağılımı, orman ve otlakların kullanımı hakkında mevcut durum ve son on yıldaki değişimler ortaya konarak, Çanakkale’nin geleceğinin kentsel ve kırsal planlama, çevre ve havza yönetimi, ulaşım planlaması, yeni projeler için yer seçimi vb. açısından yönetimi mümkün olabilecektir.